གཡུང་དྲུང་བོན་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ནི་སྤངས་རྟོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ་རྣམ་མཁྱེན་སྒྲུབ་པ་སྙིང་པོར་བཟུང་བའི་གཤེན་བསྟན་རིན་པོ་ཆེ་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཐོག་བོད་རིག་པ་སྤྱི་དང་། ལྷག་དོན་གདོང་དམར་བོད་པའི་མེས་པོ་མཁྱེན་དཔྱོད་ཅན་དག་གི་ཤ་ཁྲག་རུས་གསེང་ལས་མཆེད་ཅིང་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ནོར་བུ་རྩ་ཆེན་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་བརྒྱུད་བསྒྲགས་དར་སྤེལ་དང་དེ་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་འདོན་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་ཉི་མ་དང་བར་ཐག་ཆེས་ཉེ་ཞིང་འཛམ་གླིང་གི་ཡང་རྩེ་རུ་གྲགས་པའི་ཞང་ཞུང་ནི་སྔ་རབས་བོད་ཀྱི་རིག་པའི་འབྱུང་ཡུལ་དང་རྒྱལ་གཤེན་བསྟན་པའི་ཕ་ས་དྭངས་མ་ཡིན་པར་རྩོད་གླེང་གང་ཡང་མེད་ཅིང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཏོག་ཙམ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་ཞང་ཞུང་ནི་སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་མ་ཚུགས་པའི་ཡར་སྔོན་གྱི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྔར་སོང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགྱུར་རྡོ་གསོན་པོ་དངོས་ཡིན་པ་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་དྲན་ལམ་དུ་མི་འཆར་བ་ག་ལ་སྲིད། དེ་བས་ཞང་ཞུང་གི་དོན་དངོས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱུས་ལོན་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་པ་དང་། བརྟག་དཔྱད་ཟབ་ཏུ་གནང་རྒྱུ་བཅས་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་བོད་མི་རིགས་ལ་མཚོན་ན། བོད་མི་རིགས་རང་གི་ཕ་མེས་ཡང་མེས་རྣམས་ཀྱི་སྔར་སོང་ཆོ་འབྲང་གི་རྒྱུད་པའི་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས། ཁོ་ཚོས་རང་བྱུང་ཁམས་འདུལ་སྦྱོང་ངམ་དབང་དུ་བསྒྱུར་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གོ་རིམ་འཕེལ་སྟངས་དང་དེ་འདྲའི་བྱུང་རབས་ཁྲོད་དུ། བོད་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་ཚུད་པའི་འཇིག་རྟེན་ལྟ་ཚུལ་དང་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྣང་བརྙན་སོགས་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྔར་སོང་གནས་ཚུལ་ལ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་དང་མཐུན་པའི་ལྟ་བ་ཡང་དག་དང་ཚན་རིག་གིས་ར་འཕྲོད་ཐུབ་པའི་ཞིབ་འཇུག་གི་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་དགོས་པར་ཆགས་ཡོད་པ་དེ་རེད།
   དེ་ལས་ཀྱང་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གཡུར་དུ་སྨིན་པ་ཞིག་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཁྲོད་ན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོ་སྣང་བྱ་ཡུལ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་གི་དོན་སྙིང་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུ་ནི། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལ་བལྟ་འཚོལ་སྦྱོང་གསུམ་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ཁོ་ན་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དེ་ནི་ཡ་གླིང་གཙོས་པའི་འཛམ་གླིང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་ལ་སྒོ་ཀུན་ནས་བརྩེ་སེམས་གཟིགས་རྟོགས་གནང་བ་དང་། ཐུགས་ཁུར་མྱུར་སྐྱོབ་བྱེད་པ་མཚོན་པའི་འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་བོའི་རིག་གནས་གསོག་འཇོག་གི་ཁྱད་འཕགས་བསམ་བློའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་རིན་ཐང་བསྔགས་པར་འོས་པ་ཞིག་ཏུའང་ཆགས་ཡོད་པ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་ནི་རི་བོའི་གཏོས་ལྟར་ཆེ་ཞིང་ནམ་མཁའི་མཐོངས་ལྟར་ཡངས་པོར་སྤུངས་པའི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚགས་རྣམས་ཕུད། དུས་ཡུན་ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གསང་བ་འབྱེད་པའི་བདེན་དཔང་སྟོབས་ལྡན་གྱི་ལྡེ་མིག་གསར་དུ་རྙེད་པ་གཅིག་ལ། བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་ཁ་རུབ་ཀྱི་རིག་གནས་རྗེས་ཤུལ་དང་དགའ་ཐང་འབུམ་པ་ཆེ་ཡི་གནའ་བོའི་བོད་ཡིག་གི་ཟིན་ཐོས་མཚོན་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་ས་གནས་མང་པོར་གསར་དུ་རྙེད་སོན་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་རིག་གནས་དངོས་རྫས་ཁག་དང་། སྤྱི་ལོ༢༠༡༢ལོར་ཀྲུང་གོ་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་གླིང་གནའ་རྫས་རྟོག་དཔྱོད་ཁང་དང་བོད་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་བྱས་པའི་ལས་གཞི་སྟེ། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་ལ་སྨི༤༥༠༠ཙམ་ཡོད་པའི་བོད་ལྗོངས་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་སྒར་རྫོང་གུར་གྱམ་དགོན་པའི་མདུན་ངོས་ལས། ས་ཁར་བུད་པའི་དུར་ས་ཁག་ཅིག་སྔོག་འདོན་བྱས་པ་བརྒྱུད་རྒྱལ་ནང་དུའང་དེ་སྔོན་མཐོང་བ་དཀོན་པའི་གནའ་བོའི་གོས་ཆེན་སྔོ་ཁྲ་རྨ་བྱའི་རི་མོ་ཅན་གཅེས་སུ་འོས་པ་དེ་དང་། གསེར་གྱི་འདྲ་འབགལི་ལས་གྲུབ་པའི་སྣོད་ཁོགལྕགས་ཀྱི་གྲི། ཇ་ལོའི་སྙིགས་རོ་སོགས་དུར་རྫས་རྩ་ཆེན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཐོན་པར་ཚན་རྩལ་རིག་པའི་ལམ་ནས་དཔྱད་འབྲས་བཀོད་པ་ལྟར་ན། ཞང་ཞུང་ནི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཤེས་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་དེའི་ལྟེ་བ་དང་། གླིང་ཆེན་ཨེ་ཤ་ཡའི་ལྷོ་རྒྱུད་གཙོས་པའི་ཡ་གླིང་དཀྱིལ་མ་དང་ནུབ་མ། དེ་བཞིན་ཀྲུང་གོའི་ཤེས་རིག་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་མ་ལག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཁུངས་བསྐྱེད་ཀྱང་གནང་འདུག་པས་ཡིན་ལ། གཞན་དུ་ན་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱིས་ཐོག་དྲངས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ལ་གནས་འཆའ་བའི་གནའ་བོའི་མི་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ལོ་རྟག་ཏུ་ཆུ་ལོག་འཕྱུར་བ་ནང་བཞིན། འཛམ་གླིང་གནས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གངས་མཚོ་གཉིས་ལ་གནས་མཇལ་དང་སྐོར་བ་མཚམས་མི་ཆད་པར་བྱོན་པའི་རིག་གཞུང་གི་བསམ་བློའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་ཀློང་ནའང། ཞང་ཞུང་ཤེས་རིག་གིས་ཐེབས་པའི་དད་འདུན་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་མོ་དང་དེའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་རིང་མོའི་འགོ་ཁུངས་གཞི་གང་ཞིག་ལ་གཏུགས་ཡོད་པ་མཚོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བདེན་པ་གཞར་ཡང་འདོར་བར་དཀའ་བ་ཞིག་ཉར་ཡོད་པའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་རིན་ཐང་འདིར་མང་དུ་གླེང་བའི་ངལ་བ་ཅི་དགོས།

   གཡུང་དྲུང་བོན་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་པའི་ངོ་བོ་གྲུབ་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་འཛམ་གླིང་སྒལ་ཚིགས་ཀྱི་ཡང་སྟེང་ན། ཤེས་རིག་ཅིག་གི་བཞུར་རྒྱུན་འཛུམ་པའི་ཆུ་ཆེན་ཁྲི་ཡི་འབབ་ཁུངས་ཏེ་ཆུ་མགོ་ཁ་འབབ་རྣམ་བཞི་རུ་གཏུགས་ཤིང་། མིའི་མཆེད་ཁུངས་དང་སྲིད་པའི་གྲོལ་ཕུགས་ཡིན་པ་མཚོན་པའི་རི་ཆེན་སྟོང་གི་ཡབ་མེས་དང་། གནམ་སའི་བར་གྱི་སྐས་གདང་དུ་བཞེད་པའི་རི་མགོ་གངས་དཀར་ཏི་སེ་ལྟེ་བར་བཟུང་བའི་འཛམ་གླིང་དབུས་འགྱུར་ཞང་ཞུང་གཡང་གི་ར་བ་སྟེ། དེང་གི་སྟོད་མངའ་རིས་དང་། དེ་བཞིན་བར་དབུས་གཙང་ལྷོ་བྱང་། སྨད་མདོ་ཁམས་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་སོགས་ན་མཚན་རེ་རེ་བཞིན་མ་སྨོས་ཀྱང་། བསྡོམས་རྩིས་བྱས་པར་གཞིག་ཚེ་ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་བཅས་མདོ་སྔགས་རྫོགས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པའི་རྩ་ལག་འགངས་ཆེན་དུ་གྱུར་ཞིང་། བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་རིན་ཆེན་ནོར་བུའི་བང་མཛོད་དང་རིག་དངོས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལྟེ་གནས་མི་འདྲ་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཀྲོང་ངེར་འགྱིང་ཡོད་པའི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་དགོན་སྡེ་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་གིས། དུས་རབས་གསར་བའི་གནས་བབ་འོག་བསྟན་དོན་ལ་མཐུ་དཔུང་གཅིག་སྒྲིལ་བྱེད་པར་རང་མོས་རང་ཞུགས་དང་། བསམ་སྦྱོར་གཅིག་མཐུན། འདྲ་མཉམ་གོང་བཀུར་བཅས་ཀྱི་ལྟ་བ་གཙིགས་སུ་བཟུང་སྟེ་དམངས་གཙོའི་ལམ་ནས་བཙུགས་གནང་མཛད་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་ཚོགས་པ་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་འཛིན་སྐྱོང་ཞིབ་འཇུག་ལ་ཁ་གཏད་པ་ལས་ཁེ་འབབ་གཉེར་བ་མ་ཡིན་པའི་བོན་པོའི་མཛའ་མཐུན་སྒེར་གཉེར་གྱི་ཆེས་མཐོའི་ཚོགས་པ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་ཡིན།

   སྔར་སོང་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་ལྡན་པའི་བོན་པོ་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཆེན་མོ་འདི་འདྲ་ཞིག་དེ་སྔར་བཙུགས་གནང་བྱུང་མ་མྱོང་བས། ཚོགས་པ་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིག་འཕེལ་འགྱུར་གྱི་གོ་རིམ་ནང་དུ་བོན་གྱི་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་དེ་དུས་རིམ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་མཚོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྡོ་རིང་ཞིག་ཏུ་བཟུང་ཆོག་ལ། བོན་གྱི་ཆེས་མཐོའི་ལྷན་ཚོགས་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཞིང་ལྗོངས་ལྔའི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཁྱབ་པའི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ལྷ་སྡེ་མི་སྡེ་ཁག་བཅས་མདོར་ན་བོད་ཡུལ་གྱི་བོན་པོ་ཡོད་དོ་ཅོག་ཧྲིལ་གྱིས་འདུས་པར་བྱས་ཡོད་སྟབས། སྐྱེ་འགྲོའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཞང་བོད་ཤེས་རིག་གི་ཚེ་སྲོག་ཡུན་དུ་གནས་པར་བྱ་བ་ནི་བོན་སྲིད་གང་གི་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཀྱང་། མི་རིགས་རིག་གནས་ཀྱི་དོན་སྙིང་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ལུགས་རིག་གནས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་དེ་ཉིད་འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་མི་རིགས་ཡོངས་ཀྱིས་མཉམ་དུ་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་པར་དགེ་མཚན་སྟོང་གིས་ཕྱུག་པའི་ལེགས་སྐྱེས་ཀྱི་འོད་སྣང་གསར་བ་ཞིག་ཅི་ལ་མིན།

    ཞང་བོད་ཤེས་རིག་ནི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ཕ་མྱེས་ཡང་མེས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་གི་ངོ་བོ་དང་གཞི་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་བའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་ནོར་བུ་དང་། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི་བོན་བསྟན་ཤེས་རིག་གི་གཞིས་ཁྱིམ་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགོ་ཁུངས་བསྐྱེད་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་མ་ཡུམ་དངོས་ཡིན་ཕྱིར། གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་བོན་དགོན་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་གིས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་རྩ་བ་སྟེ་བོན་བསྟན་ཤེས་རིག་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཆུ་ཚད་གསར་བ་ཞིག་ཏུ་མཐོར་འདེགས་བྱ་རྒྱུར་ཞུམ་མེད་ཐུགས་སྟོབས་ཀྱིས་འཛུགས་གནང་མཛད་པའི་ཚོགས་པའི་འཆར་ལྡན་ལས་གཞི་ཁག་དང་གཟིགས་རྒྱང་རིང་བའི་དམངས་གཙོའི་རྩ་འཛུགས་དོ་དམ་བྱེད་ཐབས་དག་ལས། མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་རྒྱ་ཆེའི་བོན་དད་མི་མང་མང་ཚོགས་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་རིགས་ཞེན་ཚེ་སྲོག་གི་དུང་བ་ཟབ་མོ་གཞི་གཅིག་ལ་སྦྲེལ་ཏེ་རང་རྩིས་རང་མཐོང་གི་བསམ་བློའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་ཆུ་ཀླུང་འཛད་མཐའ་མེད་པ་བསྐྱིལ་བར་བྱེད་ཅིང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བོན་བསྟན་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་གི་གནས་བབ་ལ་དགེ་མཚན་ཆེ་ཞིང་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་གསར་བའི་རྣམ་པ་བཟང་དུ་འགྲོ་ཆེད་བློ་དང་སྤོབས་པའི་ངར་ཤུགས་ཀྱི་མཐོ་རླབས་གསར་བ་ཞིག་ཀྱང་འཕྱུར་ངེས་ཡིན་པ་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་བྱ་བཞིན་ཡོད།